Matbaacılık günümüzde önem arz eden ve teknolojinin gelişmesiyle birlikte yenilikleri de takip etmeye her sektör gibi ihtiyaç duyan bir sektördür. Matbaacılıkta genellikle kullanılan ve aslında tüm matbaa müşterilerinin de bilmesi gereken bazı terimler vardır. Sizler için kullanılan en temel matbaa terimlerini listeledik.
Matbaa: Yazı, resim veya şekilleri, kağıt, deri, kumaş gibi malzemeler üzerine özel bir surette basarak çıkaran ve birden çok nüsha haline getirilmesini sağlayan makine veya sistemdir. Baskı makinesi diye de bilinen matbaa, Arapça asıllı bir kelimedir. Basım evi, basım yeri, baskı aleti gibi anlamlarda kullanılmaktadır.
Selefoncu: Baskısı tamamlanmış olan dergi, kitap ve broşürlerin dış etkenlerden etkilenmemesi için yapılacak olan kaplama malzemeleri ile kaplayacak olan kuruluşlardır. Matbaa sektöründe önemli bir yeri olan selefon kaplamalar basılı materyallerin daha kaliteli olmasını sağlar.
Cilt evi: Birçok matbaanın kendi bünyesinde cilt evi bulunur. Cilt evleri basımı bitmiş olan materyallerin kapak takılması, sesim, kırım, harman ve dikiş gibi işlemlerin yapıldığı yerdir.
Cilt: Kitap kapağımız ve formalarımız basıldıktan sonra kitap şekline dönüşmek için bazı işlemlerden geçer. Kapak, koniklenir. Yani sırta gelecek kısımlara iz açılarak, kitap sırt bölgesi netleştirilir. Tabaka halindeki iç sayfalar, kırım makinelerinde katlanır. Kırımı yapılmış formalar sırayla biraraya getirilir ve bu işleme “harman çekmek” denir. Harmanı yapılmış kitap formaları iplik dikiş, spiral ya da amerikan cilt denilen sistemlerle birbirine ve kapağa tutturulur. Kapak takma işlemleri tamamlandıktan sonra ağız kısımları traşlanır. Kitap pakete hazırdır.
Kırım: Basılı malzeme tabaka halindeyken elle ya da makine ile katlanır. Bu işleme kırım adı verilir ve 4 farklı tekniği bulunmaktadır. Akordeon, Dikey, Yatay ve Z kıvrım.
Lak: Baskı yapılan malzemelerin dış yüzeylerine koruma ve parlaklık sağlaması için uygulanan laminasyon işlemine verilen addır. Özellikle Broşür, katalog, davetiye için kullanılmaktadır.
Ofset baskı, 1904 yılında, Amerikalı Ira W. Rubel tarafından bulunmuş, genellikle (teneke ofset hariç) kâğıt yüzeyine baskıda kullanılan baskı tekniğidir. Günümüzde kitapların, gazetelerin, dergilerin, broşürlerin, faturaların, kartvizitlerin ve karton ambalajların basımında kullanılır.
Laminasyon: Basılmış olan materyallerin dış etkenlerden etkilenmesini engellemek amacı ile kaplama işlemidir. Selefon, vernik ve lak malzemeler ile yapılabilir.
Kalıp: Montajlar, son olarak yüzeyi ışığa duyarlı hale getirilmiş metal plakalar üzerine pozlandırılır. Ülkemizde yaygın olarak kullanılan ofset baskı plakaları ozosol ve tif olarak adlandırılır. Montajdaki görüntüler ışık yardımıyla metal baskı plakalarına aktarıldıktan sonra bazı kimyasal işlemlerden geçirilerek, baskı kalıbı baskıya hazır hale getirilir.
Baskı Provası: Bir işin, basıldığı zaman nasıl görüneceğini kestirme yöntemidir. Prova, son çoğaltmada kullanılacak olan gerçek kağıt, mürekkep setleri ve görüntüler ile çalışan baskıdan alınan bir örnektir. Günümüzde digital prova sistemleriyle baskı öncesi renkli prova alınabilmektedir.
Baskı: Renk provası alınıp, renklerin uygunluğuna karar verildikten sonra kitabımızın seri baskısına geçilir. Baskı makinesinin özelliklerine bağlı olarak (tek renkli, iki renkli, dört renkli, altı renkli, ön arka baskılı gibi) baskının süresi ve kalitesi değişebilir.
Baskı koruma: Kitap, dergi kapakları, broşürler, ambalajlar, dosyalar gibi dış etkilere açık basılı materyallerin yüzeyine uygulanan; öncelikli amacı basılı yüzeyi yağ, nem, güneş ışığı gibi unsurlardan korumak, ikincil amacı ise baskı yüzeyine parlaklık ya da matlık etkisi vererek baskıya estetik özellik kazandırmak olan işlemlere baskı yüzey koruma işlemleri denir. En sık kullanılan baskı koruma şekilleri; vernik, lak ve selofan uygulamalarıdır.
Revolta: Baskı yapılan kağıdın arka yüzüne de aynı kalıpla baskı yapma işlemidir. Üzerine çevirmeli ya da bilinen diğer adıyla poza revolta ve etek makas revolta olmak üzere ikiye ayrılmaktadır.
Tram: Renkli veya ara tonlara sahip siyah beyaz baskıda ara ton oluşturmak için kullanılan küçük noktacıklara denir.
Yorum yazın